Πάνος Φιλιππακόπουλος
«_Αν η πολιτική της υψηλής φορολογίας συνεχιζόταν, υπολογίζεται ότι το 1992
η εξαγωγή συναλλάγματος για αγορά ανταλλακτικών θα έφτανε τα 750
εκατομμύρια δολάρια_»
ΤΕΧΝΟ-ΛΟΓΙΚΗ ΓΩΝΙΑ
ΘΥΜΑΣΘΕ την εποχή των μεγάλων αυξήσεων στους φόρους των αυτοκινήτων, όταν
οι κυβερνητικοί φωστήρες προσπαθούσαν να μας πείσουν ότι ήταν απαραίτητες
για να... μειωθούν οι εισαγωγές αυτοκινήτων και να περιοριστούν τα
ελλείμματα του ισοζυγίου πληρωμών; Θυμάστε την εποχή της ανακοίνωσης του
μέτρου της απόσυρσης, που εφαρμόστηκε από τους ίδιους τους εμπνευστές της
υπέρογκης φορολογίας για την εξάλειψη των προβλημάτων που αυτή δημιούργησε,
όταν κάποιοι άλλοι φωστήρες, για λόγους αντιπολιτευτικούς αυτή τη φορά,
αντέδρασαν προβάλλοντας το ίδιο επιχείρημα της διόγκωσης του ελλείμματος
του ισοζυγίου;
Και στις δύο περιπτώσεις είχαμε επισημάνει ότι παρόμοιες δικαιολογίες
βρίσκονται εκτός πραγματικότητας, γιατί δεν υπολογίζουν τις συνέπειες από
την παραμόρφωση που δημιουργούν στην αγορά οι υπερβολικοί φόροι. Στην πρώτη
μεν περίπτωση (και σ? όλη τη διάρκεια της διατήρησης των παράλογων επιπέδων
φορολογίας) δεν είχαμε σταματήσει να υποστηρίζουμε ότι η υψηλή αυτή
φορολογία θα αύξανε υπερβολικά τις τιμές των αυτοκινήτων, σε βαθμό που θα
γινόταν αναπόφευκτη η μείωση του ρυθμού αντικατάστασης των ήδη
κυκλοφορούντων. Έτσι θα αύξανε κατακόρυφα ο μέσος όρος ζωής τους, με
αποτέλεσμα, πέρα από τις δυσμενείς επιπτώσεις στην οδική ασφάλεια και τη
ρύπανση της ατμόσφαιρας να αντισταθμιστεί η μείωση της εξαγωγής
συναλλάγματος για αγορές αυτοκινήτων από την αύξηση της εξαγωγής
συναλλάγματος για αγορές ανταλλακτικών. Στη δεύτερη περίπτωση είχαμε επίσης
επανειλημμένως υποστηρίξει, με βάση την ίδια συλλογιστική, ότι οι υποθέσεις
για σημαντική διόγκωση του ελλείμματος του ισοζυγίου λόγω της απόσυρσης
ήταν παράλογες γιατί δεν υπολόγιζαν την εξοικονόμηση του συναλλάγματος από
τη μείωση των εισαγωγών ανταλλακτικών.
Πολλοί μας είχαν τότε κατηγορήσει ότι λέμε υπερβολές για να υποστηρίξουμε
την ενίσχυση της αγοράς αυτοκινήτων. Είναι πιστεύουμε περιττό να
υπενθυμίσουμε πόσο αληθινές βγήκαν οι προβλέψεις μας για την εξέλιξη της
αγοράς. Όλοι, ακόμα και οι πιο κακόπιστοι, γνωρίζουν ότι πριν το 1990 ο
ρυθμός αντικατάστασης των κυκλοφορούντων αυτοκινήτων είχε πέσει πρακτικά
στο μηδέν (αποσύρονταν από την κυκλοφορία μόνον όσα καταστρέφονταν
ολοκληρωτικά από ατυχήματα ή σοβαρές ζημιές και χρειάζονταν υπέρογκα ποσά
για την επισκευή τους). Με αποτέλεσμα να αυξηθεί απότομα η συμμετοχή του
αυτοκινήτου στη ρύπανση της ατμόσφαιρας και να χειροτερεύει συνεχώς το
επίπεδο της ασφάλειας στους ελληνικούς δρόμους. Κι όλοι γνωρίζουν ότι η
εξάρτηση του ποσοστού της φορολογίας από τη χωρητικότητα του κινητήρα είχε
αναγκάσει τους Έλληνες οδηγούς να αγοράζουν αυτοκίνητα με υπερβολικά
αδύνατους κινητήρες και μετά να βρίσκουν διάφορα τεχνάσματα, το συνηθέστερο
από τα οποία ήταν η αλλαγή κινητήρα, για να διορθώσουν αυτό το μειονέκτημα
των αυτοκινήτων τους, που εκτός των άλλων έθετε σε κίνδυνο και την ασφάλειά
τους. Με αποτέλεσμα ακόμα μεγαλύτερη αύξηση των εισαγωγών ανταλλακτικών,
αφού σ? αυτά που χρειάζονταν για τις επισκευές προστίθονταν κι αυτά που
χρειάζονταν για τις μετατροπές.
Εκείνο που λίγοι γνωρίζουν, είναι ότι αληθινές βγήκαν και οι προβλέψεις μας
για την εξέλιξη των εισαγωγών ανταλλακτικών. Και δεν θέλουμε να
παραστήσουμε εδώ τους προφήτες, αφού απλή λογική χρειαζόταν για να
προβλέψει κανείς αυτές τις εξελίξεις. Θέλουμε όμως να δείξουμε ότι αυτή
ακριβώς η απλή λογική είναι που λείπει απ? όσους παίρνουν αποφάσεις σ? αυτή
τη χώρα, γι? αυτό και αποτυχαίνουν συνέχεια σε όλες τις προσπάθειες και τις
προβλέψεις τους.
Όπως διαβάσαμε λοιπόν πριν λίγο καιρό σ? ένα πολύ ενδιαφέρον άρθρο στο
«Βήμα», η αγορά ανταλλακτικών διέρχεται μεγάλη κρίση τα τελευταία δύο
χρόνια που εφαρμόστηκε το μέτρο της απόσυρσης. Το 1988 είχαμε ξοδέψει για
ανταλλακτικά 364 εκατομμύρια δολάρια, το 1989 430 εκατομμύρια δολάρια και
το 1990 570 εκατομμύρια δολάρια. Μέσα σε δύο μόλις χρόνια υπήρξε δηλαδή μια
αύξηση μεγαλύτερη από 50%. Αν η πολιτική της υψηλής φορολογίας συνεχιζόταν,
υπολογίζεται ότι το 1992 η εξαγωγή συναλλάγματος για αγορά ανταλλακτικών θα
έφτανε τα 750 εκατομμύρια δολάρια. Πρόβλεψη που πιστεύουμε ότι είναι
συντηρητική, αφού υπολογίζει ένα ρυθμό αύξησης κατώτερο του αντίστοιχου της
τριετίας 1988-1990. Ενώ το πιθανότερο είναι ότι η συνέχιση του μηδενικού
ρυθμού αντικατάστασης των κυκλοφορούντων αυτοκινήτων και η συνεχής αύξηση
της μέσης ηλικίας τους θα αύξανε όλο και περισσότερο το ρυθμό εισαγωγής
ανταλλακτικών, για τα οποία μπορεί να χρεαζόμαστε το 1992 ακόμα και
περισσότερα από 850 εκατομμύρια δολάρια.
Το 1991 όμως ήρθε η απόσυρση και η κατάσταση αντιστράφηκε. Οι πωλήσεις των
καινούργιων αυτοκινήτων αυξήθηκαν και βέβαια αυξήθηκε αντίστοιχα το
συνάλλαγμα που δόθηκε γι? αυτά, αλλά από την άλλη πλευρά το συνάλλαγμα που
δόθηκε για την αγορά ανταλλακτικών έπεσε στα 455 εκατομμύρια δολάρια,
δηλαδή περίπου στα επίπεδα του 1989. Και καθώς η απόσυρση παλιών
αυτοκινήτων εξακολούθησε και την επόμενη χρονιά οι ανάγκες για εισαγωγές
ανταλλακτικών μειώθηκαν ακόμα περισσότερο, με αποτέλεσμα το 1992 να πέσει
το ποσό που ξοδεύτηκε γι? αυτές στα 360 εκατομμύρια δολάρια, στα επίπεδα
δηλαδή του 1988.
Αντί λοιπόν να ξοδέψουμε 750-850 εκατομμύρια δολάρια τον περασμένο χρόνο
για την εισαγωγή ανταλλακτικών, συνεχίζοντας την καταστροφική πολιτική της
υπερφορολόγησης των αυτοκινήτων, ξοδέψαμε μόνο 360. Υπήρξε δηλαδή μία
εξοικονόμηση της τάξης των 400-500 εκατομμυρίων δολαρίων, με την οποία
αντισταθμίστηκε σε μεγάλο βαθμό η αύξηση των εισαγωγών αυτοκινήτων. Αν
μάλιστα υπολογίσουμε σ? αυτό το ποσό την εξοικονόμηση συναλλάγματος από τη
μείωση της κατανάλωσης καυσίμων, αφού τα νέα αυτοκίνητα έχουν κατανάλωση
χαμηλότερη τουλάχιστον κατά 25% σε σχέση μ? εκείνα που αποσύρθηκαν, ή την
εξοικονόμηση συναλλάγματος από την τεράστια μείωση της εισαγωγής
μεταχειρισμένων αυτοκινήτων, τότε είναι ακόμα πιο ξεκάθαρο πόσο υπερβολικοί
ήταν όσοι μιλούσαν για διόγκωση των ελλειμμάτων του ισοζυγίου από την
αύξηση των πωλήσεων αυτοκινήτων. Χωρίς καν να έχουμε υπολογίσει κι ένα σωρό
άλλες θετικές επιπτώσεις, όπως π.χ. τη μείωση της ρύπανσης της ατμόσφαιρας
από τ? αυτοκίνητα ή τις επενδύσεις που επέτρεψε στις αντιπροσωπείες να
κάνουν σημαντική αύξηση των πωλήσεών τους, με αποτέλεσμα την καλύτερη
εξυπηρέτηση του καταναλωτή από κάθετα οργανωμένα συγκροτήματα και
εξουσιοδοτημένα συνεργεία (ίσως και τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας στις
επιχειρήσεις εμπορίας και συντήρησης αυτοκινήτων).
Το «ηθικό δίδαγμα» από την εμπειρία των τελευταίων δύο δεκαετιών και
ιδιαίτερα των τελευταίων χρόνων, είναι ότι οι υπερβολικές αντιδράσεις που
δεν λαμβάνουν υπ? όψη την κοινωνική πραγματικότητα και τη δυναμική της
αγοράς ποτέ δεν λύνουν τα προβλήματα. Αντίθετα οι παραμορφώσεις που
δημιουργούνται απ? αυτές στην αγορά αποτελούν πηγή νέων προβλημάτων, συχνά
σοβαρότερων από τα αρχικά, που υποχρεώνουν σε νέα μέτρα μετά από επάνοδο
στο αρχικό σημείο εκκίνησης. Όλη αυτή η ιστορία με τα σαράβαλα των 20 και
30 ετών στους ελληνικούς δρόμους, την αύξηση της ρύπανσης της ατμόσφαιρας
και της κατανάλωσης καυσίμων, την υπερβολική αύξηση των νεκρών στα τροχαία
ατυχήματα, τις μετατροπές και τα διάφορα κόλπα παράκαμψης της νομοθεσίας,
τα AMO, τις αποσύρσεις κλπ., κλπ. θα είχε αποφευχθεί αν οι κυβερνήτες μας
στη δεκαετία του ?70 είχαν δείξει μεγαλύτερη ψυχραιμία, και δεν είχαν
αυξήσει τη φορολογία σε επίπεδα παράλογα με κάθε μέτρο σύγκρισης. Αν την
είχαν διατηρήσει σε επίπεδα υψηλότερα μεν από τα ευρωπαϊκά (υπήρχε τότε
αυτή η αναγκαιότητα) αλλά μέσα στα πλαίσια των πραγματικών δυνατοτήτων και
αναγκών της ελληνικής αγοράς, η τελευταία θα είχε εξελιχθεί πολύ πιο ομαλά,
κάτι που θα ήταν καλύτερο και για τους καταναλωτές και για το κράτος. Να
έχουν άραγε καταλάβει -όσοι απ? αυτούς ακόμη κατέχουν υπεύθυνες θέσεις αλλά
και οι διάδοχοί τους- πόσο κακό έκανε αυτή η πολιτική και πόσο αναγκαίο
είναι να μη ξαναγίνουν τόσο σοβαρά λάθη;_Π.Φ.